یادداشت و خبر
مسائل روانشناسی؛ حلقه مفقوده برنامه کاندیدای ریاست جمهوری/اقتصاد و اجتماع را فدای یکدیگر نکنید!
درمان اختلال استرس پس از سانحه ptsd در تهران
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) یکی از مشکلات اضطرابی است که می‌تواند پس ازتجربه حوادثی مانند تصادف، سوگ، خشونت، بلایای طبیعی یا حتی فشارهای شدید کاری و زندگی روزمره بروز کند. افرادی که اختلال پی تی اس دی درگیر می‌شوند، ممکن است با کابوس‌های مکرر، اضطراب شدید، بی‌خوابی و احساس بی‌اعتمادی نسبت به دیگران دست‌وپنجه نرم کنند. خوشبختانه امروزه با پیشرفت‌های علمی و روش‌های درمانی نوین، امکان درمان اختلالات اضطرابی فراهم است.
کلینیک روانشناسی جان زیبا با تیمی مجرب از روان‌درمانگران متخصص در زمینه روان درمانی اختلالات اضطرابی آماده ارائه خدمات حضوری در تهران و همچنین مشاوره آنلاین به سراسر کشور است.
استرس پس از سانحه یا پی تی اس دی (ptsd) چیست؟
اختلال اضطراب پس از سانحه یا پی تی اس دی (PTSD) نوعی واکنش روانی شدید و پایدار به یک حادثه بسیار استرس‌زا، دردناک یا تهدیدکننده زندگی است. افرادی که دچار این اختلال می‌شوند، معمولاً تجربه‌ای آسیب‌زا مانند تصادف شدید، بلایای طبیعی، خشونت فیزیکی یا جنسی، جنگ، یا حتی تجربه مرگ یکی از نزدیکان را پشت سر گذاشته‌اند. این اختلال در صورتی که به‌موقع شناسایی و درمان نشود، می‌تواند زندگی فردی، شغلی و روابط اجتماعی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. کلینیک روانشناسی جان زیبا با تیمی مجرب از روان‌درمانگران متخصص در درمان اختلالات آماده ارائه خدمات حضوری در تهران و همچنین مشاوره آنلاین به سراسر کشور است.
بیماری ptsd مخفف چیست؟
بیماری PTSD که مخفف Post-Traumatic Stress Disorder به معنی اختلال استرس پس از سانحه است، یک وضعیت روانی جدی است که پس از تجربه یا مشاهده یک رویداد بسیار ترسناک، دردناک یا تهدیدکننده به وجود می‌آید. این بیماری اغلب در سربازان جنگی، قربانیان تصادف، بلایای طبیعی یا سوءاستفاده‌های شدید دیده می‌شود.
علائم پی تی اس دی
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می‌تواند مدت‌ها پس از وقوع حادثه نیز ادامه داشته باشد و زندگی فرد را از نظر روحی، عاطفی و حتی جسمی مختل کند. علائم پی تی اس دی متنوع هستند و معمولاً در چهار دسته اصلی قرار می‌گیرند:
بازگشت به تجربه (Flashbacks و کابوس‌ها)
یکی از مهم‌ترین علائم PTSD، تجربه مکرر و ناخواسته حادثه آسیب‌زا است. فرد ممکن است در قالب کابوس‌های شبانه یا فلش‌بک‌های شدید، دوباره آن اتفاق را احساس کند؛ به‌طوری‌که گویی دوباره در همان لحظه قرار دارد. این بازگشت ذهنی باعث اضطراب شدید و واکنش‌های فیزیکی مثل تپش قلب، تعریق یا لرزش می‌شود.
اجتناب
افراد مبتلا به PTSD اغلب تلاش می‌کنند از هر چیزی که آن حادثه را به یادشان می‌آورد، دوری کنند. این شامل اجتناب از مکان‌ها، افراد، گفتگوها، فعالیت‌ها یا حتی افکار مرتبط با آن حادثه می‌شود. این اجتناب می‌تواند باعث انزوای اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی شود، چون فرد به‌تدریج از دنیای اطراف خود فاصله می‌گیرد.
تغییرات منفی در افکار و احساسات
PTSD ممکن است باعث شود فرد احساس گناه، شرم، بی‌ارزشی یا ناامیدی شدیدی را تجربه کند. همچنین ممکن است به سختی بتواند احساسات مثبت مثل شادی یا عشق را تجربه کند. این تغییرات می‌توانند باعث افسردگی، کاهش انگیزه و بدبینی نسبت به آینده شوند.
واکنش‌های بیش‌ازحد یا تحریک‌پذیری
افراد دچار پی تی اس دی اغلب در حالت آماده‌باش دائمی قرار دارند. آن‌ها ممکن است به صداهای ناگهانی بیش از حد واکنش نشان دهند، دچار مشکل در خواب شوند یا تمرکز خود را از دست بدهند. تحریک‌پذیری، عصبانیت ناگهانی، رفتارهای پرخاشگرانه یا ترس از تهدید مجدد نیز از جمله نشانه‌های این حالت هستند.
درمان اختلال استرس پس از سانحه
درمان PTSD معمولاً ترکیبی از رواندرمانی و در برخی موارد دارو درمانی است. هدف از درمان، کاهش شدت علائم، بهبود عملکرد روزمره فرد و کمک به پردازش صحیح تجربه آسیب‌زا است. روان‌درمانی‌هایی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT)، مواجهه‌درمانی (Exposure Therapy) و درمان با حساسیت‌زدایی و بازپردازش از طریق حرکات چشم (EMDR) از روش‌های مؤثر برای کمک به بیماران هستند. در کنار آن، مصرف داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی نیز می‌تواند در کاهش علائمی مثل اضطراب، افسردگی و بی‌خوابی مؤثر باشد. پیگیری درمان زیر نظر یک متخصص سلامت روان نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا دارد.
درمان ptsd در بزرگسالان
روش درمان بیماری ptsd در بزرگسالان معمولاً ترکیبی از رواندرمانی و دارودرمانی است. از مؤثرترین روش‌های رواندرمانی می‌توان به درمان شناختی-رفتاری (CBT) به ویژه نوع مواجهه‌درمانی و بازسازی شناختی اشاره کرد که به فرد کمک می‌کند افکار منفی و خاطرات ناراحت‌کننده مرتبط با حادثه را پردازش و بازسازی کند. درمان پردازش از طریق حرکات سریع چشم نیز یکی دیگر از روش‌های رایج است که برای کاهش شدت خاطرات دردناک به کار می‌رود. در برخی موارد، داروهایی مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) برای کاهش علائمی مانند اضطراب، افسردگی و بی‌خوابی تجویز می‌شود. حمایت اجتماعی و محیط امن نیز نقش مهمی در بهبود فرد مبتلا دارد.
درمان دارویی ptsd
درمان بیماری اختلال ptsd با دارو معمولاً به منظور کاهش علائم اصلی این اختلال مانند اضطراب، افسردگی، کابوس‌ها و تحریک‌پذیری انجام می‌شود. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (SSRIs) از داروهای رایج و مورد تأیید برای درمان پی تی اس دی هستند و به تنظیم خلق و کاهش اضطراب کمک می‌کنند. انتخاب دارو باید با نظر روانپزشک و بر اساس وضعیت بالینی فرد انجام شود، زیرا واکنش به داروها در افراد مختلف متفاوت است و گاهی نیاز به تنظیم دوز یا تغییر دارو وجود دارد.
انواع روش های رواندرمانی
موثرترین و سریع تری روش درمان بیماری ptsd معمولاً ترکیبی از رواندرمانی و در موارد خاص دارودرمانی است. این درمان‌ها به کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می‌کنند.
درمان شناختی-رفتاری (CBT)
درمان مواجهه‌ای
در این روش، فرد به تدریج و کنترل‌شده با خاطرات یا موقعیت‌های مرتبط با سانحه روبرو می‌شود تا ترس و اضطراب کاهش یابد.
بازسازی شناختی
این روش کمک می‌کند فرد باورها و افکار منفی مرتبط با سانحه را شناسایی کرده و تغییر دهد.
حساسیت‌زدایی و پردازش مجدد با حرکات چشم (EMDR)
EMDR روشی نوین است که با استفاده از تحریک دوگانه (معمولاً حرکات چشم) به پردازش مجدد خاطرات traumatic کمک می‌کند. این روش بر این اصل استوار است که آسیب‌های روانی به دلیل ذخیره‌شدن نادرست خاطرات در مغز ایجاد می‌شوند. در EMDR، بیمار ضمن یادآوری رویداد آسیب‌زا، تمرینات خاصی را انجام می‌دهد تا پاسخ هیجانی به آن خاطره کاهش یابد. تحقیقات نشان داده‌اند که EMDR می‌تواند در کم‌تر از جلسات متوالی، علائم PTSD را به طور چشمگیری بهبود بخشد.
روانکاوی مدرن و درمان‌های تحلیلی
رویکردهای روانکاوی مدرن به بررسی ریشه‌های ناخودآگاه PTSD و تأثیر تروما بر شخصیت و روابط بین‌فردی می‌پردازند. در این روش، بیمار با کمک درمانگر، احساسات سرکوب‌شده و تعارضات درونی مرتبط با حادثه را کشف و پردازش می‌کند. این نوع درمان برای افرادی که تجربیات پیچیده‌تر و طولانی‌مدت تروما (مانند سوءاستفاده دوران کودکی) دارند، مفید است و به بازسازی حس خودکارآمدی و اعتماد کمک می‌کند.
درمان شناختی مبتنی بر ذهن‌آگاهی
استفاده از تمرینات ذهن‌آگاهی برای کاهش استرس و کنترل واکنش‌ها.
درمان متمرکز بر هیجان (EFT)
EFT بر نقش هیجانات در شکل‌گیری و تداوم PTSD تمرکز دارد. در این روش، بیمار با راهنمایی درمانگر، هیجانات سرکوب‌شده مانند خشم، ترس یا اندوه را شناسایی و ابراز می‌کند. این کار از طریق تکنیک‌هایی مانند بازگویی داستان تروما در محیطی امن انجام می‌شود. EFT به ویژه برای افرادی که دچار بی‌حسی عاطفی یا مشکل در بیان احساسات هستند، مناسب است و به بازگشت تعادل هیجانی کمک می‌کند.
درمان‌های مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)
این روش‌ها به فرد کمک می‌کنند با احساسات ناخوشایند کنار بیاید و زندگی را بر اساس ارزش‌های خود ادامه دهد.
درمان‌های گروهی
حمایت و تبادل تجربیات در گروه‌های حمایتی می‌تواند به کاهش احساس تنهایی و افزایش حس امنیت کمک کند.
شرکت در گروه‌های درمانی ویژه بازماندگان تروما می‌تواند به بیماران کمک کند تا با احساس انزوا مقابله کنند و از تجربیات دیگران الهام بگیرند. در این جلسات، افراد در یک فضای ایمن، داستان‌های خود را به اشتراک می‌گذارند و مهارت‌های مقابله‌ای را یاد می‌گیرند. این روش به ویژه برای کسانی که حمایت اجتماعی کمی دارند یا از صحبت رودررو با درمانگر هراسانند، مفید است.
هر یک از این روش‌ها بسته به نوع تروما، شخصیت فرد و شدت علائم می‌توانند به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر برای درمان تروما مورد استفاده قرار گیرند. انتخاب بهترین شیوه درمانی باید با مشورت متخصص و بر اساس نیازهای خاص بیمار انجام شود.
روش‌های مکمل
- تمرینات آرام‌سازی و تنفس عمیق
- یوگا و مدیتیشن
- بیوفیدبک
سبب‌شناسی اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
عوامل ایجاد اختلال استرس پس از سانحه ترکیبی از عوامل زیستی، روانی و اجتماعی است.
عوامل زیستی اختلال اضطراب پس از سانحه
فعالیت سیستم عصبی مرکزی: افرادی که دچار PTSD می‌شوند، فعالیت غیرطبیعی در بخش‌هایی از مغز مانند آمیگدال و هیپوکامپ مشاهده می‌شود.
هورمون‌ها و نوروترانسمیترها: اختلال در تنظیم هورمون‌های استرس مانند کورتیزول و نوروترانسمیترهایی مانند سروتونین و نوراپی‌نفرین می‌تواند در ایجاد و تداوم PTSD نقش داشته باشد.
ژنتیک: سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی یا روانی می‌تواند حساسیت فرد به PTSD را افزایش دهد.
عوامل روانی اختلال استرس پس از سانحه
شدت و نوع رویداد: تجربیات شدیدتر (مانند جنگ، تجاوز، تصادف جدی) بیشتر احتمال دارد که منجر به PTSD شود.
نحوه تفسیر و مقابله: افرادی که از نظر روانی توانایی مقابله و پردازش حادثه را ندارند، بیشتر در معرض PTSD قرار می‌گیرند.
سابقه مشکلات روانی: افرادی که پیش از سانحه اختلالات اضطرابی، افسردگی یا مشکلات روانی دیگر داشته‌اند، بیشتر در معرض PTSD هستند.
عوامل اجتماعی و محیطی پی تی اس دی
حمایت اجتماعی: فقدان حمایت خانواده، دوستان یا جامعه پس از حادثه، ریسک PTSD را افزایش می‌دهد.
استرس‌های بعدی: مشکلات مالی، اجتماعی یا خانوادگی پس از حادثه می‌تواند موجب تداوم یا تشدید PTSD شود.
محیط زندگی: زندگی در محیط‌های پرخطر یا شرایط نامناسب، احتمال بروز PTSD را افزایش می‌دهد.
نقش خانواده و جامعه در بهبود بیماران مبتلا به PTSD
خانواده و جامعه نقش حیاتی در روند درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) ایفا می‌کنند. حمایت عاطفی، درک عمیق و صبورانه اعضای خانواده می‌تواند به کاهش احساس انزوا و بی‌پناهی در فرد مبتلا کمک کند، چرا که محیطی امن و بدون قضاوت فضایی را فراهم می‌سازد تا بیمار بتواند به تدریج با ترس‌ها و خاطرات خود روبرو شود.
از سوی دیگر، جامعه با افزایش آگاهی درباره PTSD و کاهش انگ اجتماعی مرتبط با آن، مسیر دسترسی به خدمات درمانی را تسهیل می‌کند. ایجاد شبکه‌های حمایتی، گروه‌های همیاری و برنامه‌های آموزشی در سطح جامعه نه تنها به پیشگیری از تشدید علائم کمک می‌کند، بلکه بازگشت تدریجی فرد به زندگی عادی و مشارکت اجتماعی را ممکن می‌سازد. در واقع، بهبودی از PTSD تنها در سایه درمان تخصصی میسر نیست، بلکه عشق، پذیرش و همراهی خانواده و جامعه سنگ بنای این فرآیند طولانی‌مدت است.
آیا پی تی اس دی درمان دارد؟
بله، PTSD درمان دارد و با روش‌هایی مثل رواندرمانی شناختی-رفتاری (CBT) و دارودرمانی قابل کنترل و بهبود است. درمان به کاهش علائم و بازگشت کیفیت زندگی کمک می‌کند.
ارائه نوبت درمان برای بیماری پی تی اس دی در مرکز جان زیبا انجام می شود؟
بله، مرکز روانشناسی جان زیبا در تهران نوبت‌دهی برای درمان اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را ارائه می‌دهد.
شماره تلفن: 26701544-021 22895248-021
موبایل: 09102036378
نشانی: شریعتی، جنب حسینیه ارشاد، خیابان گل‌نبی، پلاک 49، طبقه سوم، واحد 31
چه زمانی باید به دنبال کمک حرفه‌ای بود؟
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) با مجموعه‌ای از علائم روانی، جسمی و رفتاری همراه است که می‌تواند زندگی روزمره فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. از جمله شایع‌ترین نشانه‌ها می‌توان به خاطرات مزاحم و فلش‌بک‌ها، کابوس‌های مکرر، اجتناب از مکان‌ها یا موقعیت‌های مرتبط با حادثه، تحریک‌پذیری و پرخاشگری، بی‌حسی عاطفی و واکنش‌های شدید جسمی (مانند تپش قلب یا تعریق) در مواجهه با محرک‌های یادآور تروما اشاره کرد.
علاوه بر این، برخی افراد دچار اختلالات خواب، تمرکز ضعیف، احساس گناه یا شرم شدید و حتی افکار خودکشی می‌شوند. این علائم در صورت تداوم بیش از یک ماه و ایجاد اختلال در عملکرد شغلی، اجتماعی یا خانوادگی، نیاز به مداخله تخصصی دارند.
اگر شما یا یکی از نزدیکانتان پس از یک رویداد آسیب‌زا، علائم PTSD را برای مدت طولانی تجربه می‌کنید یا این نشانه‌ها به حدی شدید هستند که مانع از زندگی عادی می‌شوند، مراجعه به روانشناس یا روانپزشک متخصص در درمان تروما ضروری است. به ویژه در مواردی مانند اجتناب مداوم از موقعیت‌های معمولی، تشدید علائم اضطراب و افسردگی یا تمایل به انزوا و گوشه‌گیری، درمان حرفه‌ای می‌تواند از مزمن شدن اختلال جلوگیری کند.
روش‌هایی مانند رواندرمانی تخصصی PTSD، مشاوره فردی یا گروهی و در برخی موارد دارودرمانی می‌توانند به بازگرداندن احساس امنیت و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند. هرچه مداخله درمانی زودتر آغاز شود، احتمال بهبودی پایدار افزایش می‌یابد.
