یادداشت و خبر
مسائل روانشناسی؛ حلقه مفقوده برنامه کاندیدای ریاست جمهوری/اقتصاد و اجتماع را فدای یکدیگر نکنید!
وسواس
اختلال وسواس فکری یا عملی (: (Obsessive–compulsive disorder (OCD یک اختلال اضطرابی مزمن است که با اشتغال ذهنی مفرط درمورد نظم و ترتیب و امور جزئی و همچنین کمال‌طلبی همراه است، تا حدی که به از دست دادن انعطاف‌پذیری، صراحت و کارایی می‌انجامد. در اختلال وسواسی-فکری عملی افکار وسواس‌گونه و اضطراب‌آور و ترس با وسواس‌های عملی همراه می‌شود. این وسواس‌های عملی کارهایی وسواس‌گونه هستند که شخص برای کوشش در راه کاهش وسواس‌های فکری خود انجام می‌دهد. این کردارها تکراری و کلیشه‌ای و تا اندازه‌ای غیرارادی هستند.
در اختلال وسواس، فکری استرس‌زا، ناخوشایند و بی‌ربط دائم سراغ فرد می‌آید و فرد درنتیجه رنج ناشی از این فکر و عدم توانایی در بیان این رنج، احساس نیاز می‌کند که یک رفتار خاص را دائماً تکرار کند.
افکار استرس‌زا، ناخواسته و بی‌ربط که مداوم به ذهن خطور می‌نماید را «وسواس فکری» و زمانی که فرد احساس نیاز می‌کند تا یک رفتار خاص را مداوم تکرار نماید «وسواس عملی» می‌گویند. ممکن است اختلال وسواس، پایه ارثی و ژنتیک داشته باشد. وقایع ناخوشایند یا روابط ناسالم خانوادگی نیز اختلال وسواس را آغاز یا وخیم‌تر می‌کند.
اختلال وسواس یا OCD می‌تواند در کودکی، در اغلب مواقع نزدیک ده‌سالگی خود را نشان دهد. بعید است بعد از سن 30 سالگی اختلال وسواس آغاز شود.
مبتلایان به وسواس به سبب اندیشه‌های ناخواسته و ناراحت‌کننده که مدام به ذهنشان خطور می‌کند، رنج زیادی می‌کشند و برای کنترل این رنج، بدون این که از آن صحبت کنند رفتارهایی تکراری از خود بروز می‌دهند. برای نمونه، خانمی که وسواس فکری کثیف بودن دستش او را از درون مدام آزرده می‌سازد، بدون این که رنج خود را بگوید شاید در طول روز دستش را پنجاه بار بشوید. (وسواس عملی)
طبق راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی 5-DSM، اختلال وسواسی -جبری و اختلالات مرتبط شامل اختلال وسواسی- جبری OCD، اختلال بدریخت انگاری بدن، اختلال ذخیره‌سازی، اختلال کندن مو، اختلال خراشیدن پوست، اختلال وسواسی -جبری و اختلالات ناشی از مواد/دارو، اختلال وسواسی-جبری و اختلالات مرتبط ناشی از بیماری طبی، اختلال وسواسی-جبری و اختلالات مرتبط معین دیگر و اختلال وسواسی-جبری و اختلالات مرتبط نامعین می‌باشد.
طبق ملاک‌های راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی برای اختلال وسواسی، دو گونه فکری و عملی تعریف می‌شود. افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری – عملی، یا دچار وسواس های عملی، یا دچار وسواس های فکری و یا دچار هردو باهم هستند. منظور از وسواس فکری، افکار، تصویر های ذهنی، یا میل های ناگهانی به انجام کاری یا گفتن چیزی است که فرد را ناراحت می کند و دایماً هم در ذهن تکرار می شوند. منظور از وسواس عملی، رفتارهایی است که فرد احساس می کند مجبور است آن ها را تکرار کند تا اضطرابش کاهش پیدا کند یا جلوی یک اتفاق بد گرفته شود.
اغلب آدم های مبتلا به وسواس فکری – عملی هم افکار ناراحت کننده و هم رفتارهای تکرار شونده را تجربه می کنند.
رایج ترین وسواس های فکری
- ترس از نجس شدن یا نجس کردن
- ترس از دست زدن به چیزهای سمی یا آلوده
- ترس از آسیب رساندن به کسی یا کشتن کسی که معمولاً این فکر در مورد افراد نزدیک و کسانی که فرد آن ها را دوست دارد است.
- ترس از فراموش کردن انجام کاری مثل قفل کردن در، بستن شیر گاز
- ترس از انجام کاری غیر اخلاقی یا انجام رفتاری خجالت آور
- ترس از ابتلا به یک بیماری مثل ایدز یا سرطان
رایج ترین وسواس های عملی
- شستشو و آب کشی مکرر و طولانی مثل شستن مکرر دست ها در طول روز –
- وارسی و چک کردن افراطی مثل چندین بار قفل کردن در
- اعمال تکراری مثل 16 بار چراغ را خاموش کردن
- جمع کردن و انبار کردن چیزهای بیمصرف مثل روزنامه یا وسایل غیرقابل استفاده
- قرار دادن اشیا و وسایل به صورت قرینه یا براساس یک نظم خاص.
دسته‌بندی افرادی که دچار اختلال وسواس فکری-عملی هستند
دسته بندی افرادی که OCD دارند:
- شستشوگرها از آلودگی می‌ترسند. آنها معمولا دست‌های‌شان را به طور مکرر می‌شویند.
- وارسی‌کننده‌ها به طور مکرر، کارهایی را که عدم اطمینان از انجام آنها می‌تواند خطرآفرین یا آسیب‌زا باشد، چک می‌کنند، مواردی از قبیل قفل کردن درها یا بستن شیر اجاق گاز.
- شکاک‌ها از این می‌ترسند که اگر کاری را درست یا بی‌عیب و نقص انجام ندهند، مجازات می‌شوند.
- شمارشگر‌ها و برنامه‌ریزها دائما به نظم و ترتیب فکر می‌کنند و ممکن است درباره‌ی اعداد، رنگ‌ها یا ترتیب‌های خاص، خرافاتی در ذهن داشته باشند.
- ذخیره‌سازها از این می‌ترسند که چیزی را دور بیندازند، مبادا دوباره به آن احتیاج پیدا کنند. آنها به طور وسواس‌گونه، چیزهایی را که نیاز ندارند یا استفاده نمی‌کنند، ذخیره (احتکار) می‌کنند.
خدمات
تماس با ما
آدرس :
شریعتی، جنب حسینیه ارشاد، خیابان گل‌نبی، پلاک ۴۹، طبقه سوم ، واحد ۳۱
نظر(۱)
محدثه افضلی
۱۴۰۰-۰۸-۰۱کسانی که وسواس فکری مدام تصور می‌کنند کاری را انجام نداده‌اند .باخود تکرار می‌کنند که فلان کار را انجام نداده اند این فکرها فرد را پریشان می‌کند که دچار اضطراب و استرس می‌شود و از انجام کارهای روزمره باز می‌ماند.