والدین سمی
اثر سوزان فورد
به ترجمه رقیه کریمی
ناشر: آتیسا
240 صفحه
رابطه کودکان با پدر و مادرشان رابطه‌ای ویژه و تکرارنشدنی است. فرزندان به خاطر محبت و وابستگی به پدر و مادر، بیشتر اوقات ایمان دارند پدر و مادرشان کاملا بی عیب و نقص و نمونه‌ی یک انسان کامل‌اند. بنابراین هرگز نمی‌توانند درباره آنها قضاوت و داوری کنند.
در خانواده‌های سالم و آگاه، پدر و مادر می‌توانند بحران‌های مختلف از جمله تلاش نوجوانان برای دستیابی به شخصیت مستقل را به خوبی مدیریت کنند. پدر و مادر آگاه می‌کوشد مشورت کنند و با بردباری، به صورت عاقلانه برای نوجوان خود فضایی به وجود آورند که آنها به احساس استقلال دست یابند.
اما پدر و مادر سمی و ناآگاه نمی‌توانند درک کنند که فرزندشان برای رشد نیاز به استقلال دارد، از این رو هنگامی که فرزندشان شرع به «نه» گفتن میکند، او را به شکل‌های مختلف سرزنش می‌کنند. در بعضی از فرهنگ‌ها حتی ممکن است فرزند کوچک را تنبیه کنند که این اشتباهی بزرگ است. در چنین شرایطی کودکان به طور طبیعی برای حفظ سلامت روانی خود از واکنش‌های دفاعی روان (مانند انکار) استفاده می‌ککند که عادت به آنها، در بزرگسالی نقطه ضعف شخصیت آنها خواهد شد. با این حال هرکس می‌تواند در بزرگسالی با شناخت آسیب‌هایی که از پدر و مادر سمی خود دیده است، کمبودهای گذشته را جبران کند و سالم‌تر زندگی کند. در این مطلب ویژگی برخی والدین سمی را بررسی می‌کنیم.
پدر و مادر بی‌کفایت
فرزندان علاوه بر نیاز به خوراک و پوشاک و مسکن، نیازهای عاطفی و روانی (مانند نیاز به عزت نفس) نیز دارد، اما والدین ناآگاه توجهی به نیازهای روانی فرزندانشان ندارند. این والدین به صورت غیر مستقیم به فرزندانشان میگویند که آنها اهمیتی ندارند، به همین خاطر این کودکان دچار کمبودهای روانی هستند و حتی در بزرگسالی نیز در جامعه احساس نالایق بودن می‌کنند.
پدر و مادرانی که خانه را ترک می‌کنند یا از یکدیگر جدا میشوند و دیگر در قبال فرزند خود مسئولیتی نمی‌پذیرند، جزو این دسته هستند.
پدر و مادر سلطه‌جو
پدر و مادران سلطه‌جو همواره تلاش می‌کنند تصمیم‌ها، رفتارها و زندگی فرزندانشان را هدایت کنند. آنها برای دخالت در این تصمیمات سن کم یا کم تجربه بودن فرزند را بهانه و جمله‌ی «به صلاح خودت است که به حرف من گوش کنی» را پسوند حرف‌هایشان می‌کنند.
این پدر و مادرها ناخواسته فرزند خود را نالایق جلوه میدهند و باور بی‌کفایتی را در آنها تقویت می‌کنند.
پدر و مادر بد دهن
به کار بردن الفاظ تحقیرآمیز و صفت‌های ناروا به فرزندان و انتقادهای نا به جا شخصیت آنها را در در هم می‌شکند و پیام‌های نادرستی در خصوص هویت‌شان تلقین میکند که هیچ وقت از ذهن آنها پاک نمی‌شود. والدین حتی در هنگام عصبانیت این حق را ندارند که با الفاظ رکیک به فرزندان توهین کنند.
والدین تنبیه‌گر
متاسفانه هنوز هم والدینی وجود دارند که تنبیه فیزیکی را روشی برای تربیت فرزند می‌دانند. فرزندانی که تجربه آسیب دوران کودکی را دارند خشم عمیقی نسبت به والدین حس می‌کنند که هر چه زودتر باید تخلیه شود ولی چنین امکانی برای آنها فراهم نیست. اغلب این فرزندان در بزرگسالی از پدر و مادر خود الگو برداری می‌کنند و همان رفتار را در آینده با خانواده و فرزندان خود دارند.
والدین متجاوز
آخرین درجه از خیانت و پلیدی آزار جنسی کودک است که در همه فرهنگ‌ها کاری ناپسند است. این کار موجب از بین رفتن محکم‌ترین پایه در رابطه والد و فرزند میشود که همان اعتماد است و چنان لطمه‌ای به احساس کودک میزند که جبران‌ناپذیر است.
کسانی که تجربه دردناک تجاوز جنسی را دارند در بزرگسالی از نالایق بودن و ناامیدی رنج می‌برند و فکر می‌کنند با دیگر انسان‌ها فرق دارند. دلیل آن حمل راز سنگینی است که به دوش می‌کشند.
در بزرگسالی برای رفع آسیب‌های ناشی از رفتارهای والدین سمی چه باید کرد؟
نخستین قدم برای آدم‌های آسیب‌دیده این است که بدانند کیسه‌های پر از زهری در آنها وجود دارد که باید حتما و در نخستین فرصت ممکن خالی شوند. این کیسه‌های زهر همان خشم ابرازنشده سال‌های گذشته است. یکی از مهم‌ترین معضلاتی که فرزندان دارای والدین سمی در بزرگسالی با آن روبرو میشوند این است که در محیطی پرورش یافته‌اند که از بروز دادن عواطف و به ویژه احساساتی مانند اعتراض و خشم، به خصوص نسبت به پدر و مادر منع شده‌اند.
اما اکنون زمان صحبت کردن و ابراز احساسات فرا رسیده است. یکی از مهم‌ترین توصیه‌ها این است که برای روبرو کردن پدر و مادر خود با قصور و اشتباه‌ها زمان مناسب را انتخاب کنید. با اینکه بهتر است این کار هر چه سریع‌تر انجام شود، دقت در یافتن زمان مناسب خیلی مهم است.
ضمنا کسی نباید تصور کند که از عهده انجام آن برنمی‌آید. این یک حقیقت انکارناپذیر است که واکنش پدر یا مادر سمی به حرف زدن و مواجه شدن با اشتباهات، خیلی شدید و حتی دور از انتظار خواهد بود. بهترین و ملایم‌ترین واکنشی که می‌توان از آنها انتظار داشت، انکار کردن حرف‌های شما یا برگرداندن نوک نیزه‌ی ملامت به سمت خودتان است. با این حال می‌بایست به شیوه‌ای صحیح خشم خود را ابراز کنید.
یکی از بهترین روش‌های درمان افراد آسیب دیده از والدین سمی نوشتن نامه است. این کار زمان مناسبی برای بیان اتفاقات آزاردهنده به شما می‌دهد و کمک میکند اتفاقاتی که طی سال‌ها روی هم جمع و سرکوب شده، مرتب و براساس منطق مکتوب کنید و از واکنش منفی والدین خود نیز در امان بمانید.
در صورت نیاز به کمک‌های تخصصی برای رفع آسیب نیز می‌توانید از روانشناس مورد اعتماد خود کمک بگیرید.
برگرفته از کتاب والدین سمی اثر سوزان فورد به ترجمه رقیه کریمی
ناشر: آتیسا
فاطمه عسکری پور
1401-02-07به نظر من پدر و مادرها هم آدم‌اند و نقص‌هایی دارند. ناآگاهی یکی از بزرگترین این نقص‌هاست که باعث میشود در رفتار با فرزندانشان دچار خطا شوند. فرزندانی هم هستند که والدین آنها در شرایط بحرانی مثل اعتیاد و بیماری‌های روانی آسیب‌هایی به آنها وارد کرده‌اند که رد و نشان آن در دوران بزرگسالی آنها هم‌چنان باقی مانده است
سحر معماریان
1400-12-15خانواده رکن اساسی و مهمی در جامعه محسوب میشود که اگر به خوبی از عهده کارکردهایش بربیاید، جامعه‌ای سالم و اگر دچار اختلال و بیماری باشد، جامعه‌ای ناسالم را شاهد خواهیم بود. خانواده سالم و ناسالم دارای ویژگی‌هایی هستند برخی والدین به اصطلاح روان‌شناسان به خاطر کارکرد‌های بیماری که دارند، والدین سمی محسوب میشوند و این‌ها به لحاظ تربیتی فرزندانشان را دچار آسیب می‌کنند.اما این والدین سمی چه کسانی هستند. خیلی از والدین از سر ناآگاهی این رفتارها را بروز میدهند که اگر از عواقب رفتارهایشان مطلع شوند، بتوانند آن را اصلاح کنند.
ویژگی والدین سمی به شرح زیر است:
۱.بچه هایشان را مقایسه می کنند
۲.احساسات بچه‌هایشان را نادیده می‌گیرند
۳.برچسب می‌زنند
۴.خشمشان را سر بچه خالی می‌کنند
۵.به جای همدلی، تنبیه می‌کنند.
وقتی با والدین سمی روبه‌رو هستید، باید چند نکته مهم را در نظر بگیرید:
۱. پدر و مادرتان مجبور نیستند اصلاح شوند تا شما حالتان خوب شود.
۲. با جدایی فیزیکی از پدر و مادرتان آنها اصلاح نخواهند شد.
۳. شما مانند پدر و مادرتان نیستید.
۴. آن چیزهای آزاردهنده‌ای هم نیستید که پدر و مادرتان شما را به آنها متهم می‌کنند.
۵.شما نمی‌توانید اعضای خانواده‌تان را تغییر یا نجات دهید.
در صورتی که ویژگی های والدین سمی را دارید برای یافتن مشکلات و بهبود سلامت ذهنی خود اقدام کنید. آگاهی، کمک از مشاوران یا روش های درمانی دیگر و تلاش برای تغییر مراحل اصلی در این مسیر می باشند.
در کتاب “والدین سمی” اثر سوزان فوروارد به مسائلی مانند آسیب های جسمی_روانی ناشی از رفتار غلط والدین و روش درمان آن اشاره شده است که والدین حتما باید آن را مطالعه کنند تا بتوانند با شناخت ویژگی های والدین سمی باعث نابودی زندگی فرزندان خود نشوند.
مریم نجفی
1400-12-09خانواده هایی وجود دارند که واقعا سودمند و مثال زدنی هستند؛ در آن همه در مسیر رشد و شکوفایی خود هستند، از سلطه جویی و ابراز مالکیت خبری نیست و فرزندان به تباهی کشیده نمیشوند. عشق و آزادی میان والدین موج میزند و افراد از روی محبت دور هم جمع میشوند. ولی در عین حال متأسفانه برای اکثر افراد یک جامعه، خانواده سرچشمه‌ی ایجاد بیماری‌های روانی است! منشا انواع روان‌پریشی هاست! چرا که خانواده های مسأله دار، انسان های بیمار به جامعه تحویل میدهند.
متأسفانه وجود اصل ساده ی زورگویی و قدرت نمایی در زوجینی که تبدیل به والدین فردای جامعه میشوند چنان نامحسوس تبدیل به رفتار مخربی میشود که نسل به نسل ریشه دوانده و بنیان خانواده و روابط افراد آن را مسموم و بیمار میکند. از آنجا که کودکان بی دفاع و ناتوان و در عین حال بسیار وابسته به والدین هستند، به راحتی میترسند و دست مایه ی انواع سرکوب ها و استثمار والدین میشوند. و در مقابل، جامعه فقط این میراث معیوب خود را نسل به نسل منتقل میکند و بس.
قطع این زنجیره با اصلاح فرد به فرد ما صورت میگیرد تا از پیشکش کردن روان نژندی های نسل مان به نسلی که پس از ما پا به عرصه ی حیات میگذارد جلوگیری کنیم و میراث مان چیزی جز عشق و آگاهی نباشد.